Ortadoğu’da İsrail saldırganlığına karşı arabuluculuk çalışmaları başladı

(ANKARA) – Ortadoğu’da İsrail saldırganlığının bölgesel bir savaşa yol açmasından endişe eden ülkeler devrede. Kuveyt basınında yer alan, ABD’li yetkililerin, gizlice İran’a giderek “Netanyahu’nun oyununa gelmeyin” çağrısı yaptığı yönündeki haberlerin ardından Ürdün gibi aktörlerin de “arabuluculuk” çalışmaları başladı. ABD’li yetkililerin iyi niyet göstergesi olarak İran’daki bazı Mossad ajanlarına ilişkin Tahran’a liste verdiği de haberler arasında. Lübnan sınırından İsrail’in kuzeyine Hizbullah’ın roket atışları sürerken, İran’ın İsrail’e kapsamlı misillemesinin ne zaman gerçekleşeceği merak konusu.

Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye’nin Tahran’da hava saldırısı sonucu öldürülmesinin ardından İran, İsrail’i sorumlu tutmuş ve Haniye’nin intikamını alacaklarına dair söz vermişti. Dünyayı diken üstünde tutan missileme sözleri sonrası çeşitli kaynaklar arabuluculuk için çalışmaların başladığı bilgilerini aktarmaya başladı. ABD basınına göre ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken İran saldırısının bugün ya da yarın olacağı yönünde bilgi verdi. İsrail’de ise Yahudiler için kutsal “yıkım günü” olan 12-13 Ağustos’ta saldırı olacağı yönünde beklentiler haberlerde yer aldı.

ANKA Haber Ajansı dünya basınına yansıyan son gelişmeleri derledi.

Kuveyt basını: ABD’li yetkililer Türkiye’den İran’a gitti, “oyuna gelmeyin” dedi

Kuveyt gazetesi El Ceride’de çıkan haberlerde, ABD’li üst düzey yetkililer, 1 Ağustos Perşembe günü Türkiye’den özel bir uçakla İran’ın başkentinin batısındaki Karaj şehrindeki Payam Havalimanına giderek, İranlı istihbarat ve dışişleri yetkililerinden oluşan bir heyetle 2 saatlik bir görüşme gerçekleştirdiği iddia edildi. Buna göre ABD’li yetkililer, Haniye suikastinden haberlerinin olmadığının altını çizerek, Ortadoğu’da tırmanan gerilim sonucunda bölgesel bir savaş çıkma olasılığına karşı İranlı yetkilileri, “Netanyahu büyük bir bölgesel savaş ve İran’ın sonunu getirmek istiyor. Netanyahu’nun oyununa gelmeyin” diye uyardı. İsrail Devlet Başkanı Binyamin Netanyahu’nun tarafından planlanan savaştan kaçınmak için İran’ı “sakin olmaya” çağırdı.

“ABD’li yetkililer, ‘Hemen bir nükleer anlaşma yaparsak, Netanyahu’ya en büyük darbeyi vurursunuz’ dedi”

ABD Başkanı Biden’ın Netanyahu’dan hiç memnun olmadığı dile getirilen görüşmede, ABD’nin İran’ın olası bir saldırısı karşısında İsrail’in yanında duracağı ancak topyekün bir savaşı istemedikleri belirtildi. Bunun yanı sıra, Netanyahu hükümetini dışlayan yeni bir bölgesel starteji geliştirileceği kaydedilen görüşmede, ABD’li yetkililerin, “Prestij için bir saldırı yapmanızı anlıyoruz. Ama büyütmeyin. Hemen bir nükleer anlaşma yaparsak, Netanyahu’ya en büyük darbeyi vurursunuz” dediği iddia edilirken, yetkililerin İran’daki bazı Mossad ajanlarının listesini verdiği öne sürüldü.

İranlı Politikacı Ahmed Ardestani, 3 Ağustos’ta ilk kez İran’ın nükleer silaha sahip olduğunu kamuoyuna duyurmuştu. İran’ın ruhani lideri Ayetullah Ali Hamaney’in İsmail Haniye’ye böyle bir nükleer silah örneği verdiğini ve İsrail’in bu yüzden ona suikast düzenlediğini de iddia etmişti.

ABD yetkililerinin görüşmesinde, Netanyahu’nun geçtiğimiz ay ABD ziyareti de hatırlatıldı ve İsrail başbakanının ABD’deki Yahudi lobisine bölgedeki stratejik savaş planlarını anlattığı, Natenyahu’nun Ortadoğu’da sadece İsrail-İran değil, Türkiye’yi de dahil diğer bölge ülkelerinin de gireceği topyekün bir savaş hazırlığı içinde olduğu yönündeki bilgileri aktardıkları yazıldı.

ABD’nin, İran’a Mossad ajanlarının listesini vermesinin ardından tutuklamalar başladı

El Ceride gazetesine göre ABD yetkilileri İranlı muhataplarıyla 1 Ağustos’ta görüştüler. Habere göre bu tarihte İran’a Mossad ajanlarının listesi verildi. İşte bu görüşmenin ardından 3 Ağustos’tan itibaren İran’da Haniye suikastiyle ilgisi olduğu gerekçesiyle onlarca kişinin tutuklanması dikkat çekti.

İngiliz Telegraph gazetesinde yayınlanan bir makaleye göre Mossad, Hamas lideri İsmail Haniye’nin kaldığı Tahran’daki konukevine patlayıcı yerleştirmek üzere Devrim Muhafızları bünyesindeki ajanlardan yardım aldı ve Tahran’daki yetkililer cinayetle bağlantılı olarak bir dizi tutuklama gerçekleştirdi. Devrim Muhafızları’ndan bir yetkili gazeteye yaptığı açıklamada, üst düzey yetkilileri korumakla görevli birime atıfta bulunarak “Mossad’ın Ensar el Mehdi güvenlik biriminden ajanlar kiraladığından artık eminler” dediği ve bir başka Devrim Muhafızları yetkilisinin de, “Bu İran için bir utanç ve büyük bir güvenlik ihlali” diye konuştuğu kaydedildi.

Bunun sonucunda, iki İranlı kaynağa göre İran 3 Ağustos tarihinden itibaren, İsmail Haniye’nin Tahran’da İsrail tarafından öldürüldüğü iddiasıyla bağlantılı olduğu şüphesiyle, iki düzineden fazla kişiyi tutukladı. New York Times gazetesinin haberine göre tutuklananlar arasında üst düzey İranlı istihbarat görevlileri, askeri yetkililer ve Devrim Muhafızları’nın işlettiği konukevinin personeli de bulunuyor.

Ortadoğu’da artan gerilimden sonra “arabulucuk” çalışmaları

Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye’nin Tahran’da suikast sonucu öldürülmesinin ardından İsrail’e karşılık vermemesi konusunu konuşmak için İran’a gitti. “İsrail’in sözcülüğünü yapmaya gelmedim” diyen Safadi, İran Dışişleri Bakanı ile düzenlediği basın toplantısında, ziyaretin amacının “iki ülke arasındaki farklılıkları dürüstlük ve saydamlıkla aşmak” olduğunu belirtti.

Safadi ile yaptığı görüşmede İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, “Siyonist rejimin yaptığı büyük hata yanıtsız kalmayacak” dedi. Haniye’nin suikast sonucu öldürülmesine ilişkin Safadi, “Yapılan hain bir suçtur ve uluslararası hukuk ile insani hukuku ihlal eden, gerilimi tırmandıran bir adımdır. Ayrıca bir ülkenin egemenliği ihlal edilmiştir. Yapılanı reddediyoruz. Gazze’ye İsrail saldırılarının sonlanması, İsrail’in yasa dışı önlemlerinin durdurulması içi efektif adımlar atılmasını talep ediyoruz” dedi.

İran basınında yer alan haberlerde, İran’ın Ürdün, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi Arap ülkelerini, İran’ın İsrail’e karşı tepkisine müdahale etmeye kalkışmaları halinde kendilerinin de hedef alınacağı konusunda uyardığı bildirildi.

ABD, Ortadoğu’da artan gerilime son verme peşinde

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken pazar günü Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile yaptığı telefon görüşmesinde, “Tüm tarafların bölgeseli düşürmek için adımlar atması, daha fazla tırmanmaya neden olacak adımlardan kaçınması ve istikrarı sağlaması gerektiğini” söyledi.

ABD Başkanı Joe Biden da doğrudan devrede. Biden, Ortadoğu’daki gelişmeleri görüşmek üzere bugün ulusal güvenlik ekibini toplayacak. Görüşme, basına kapalı gerçekleşecek ve durum değerlendirme odasında toplanılacak. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Biden’ın ayrıca Ürdün Kralı 2. Abdullah’la görüşeceği de belirtildi.

Bunun yanı sıra Blinken, dün İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy ve Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne ile telefonda görüştü. Blinken ile Lammy görüşmesinde, Orta Doğu’da artan gerilimin düşürülmesi ve çatışmanın yayılmasının önlenmesi gerektiği ifade edildi. İki bakan, müzakere edilmekte olan ateşkes ve esirlerin serbest bırakılması anlaşmasının bir an önce sonuçlandırılması gerektiğini de vurguladı.

İran’dan ne zaman misilleme gelecek?

ABD basınında yer alan haberlere göre, Dışişleri Bakanı Antony Blinken, pazar günü G7 ülkelerinden mevkidaşlarına, İran ve Hizbullah’ın İsrail’e yönelik bir saldırının pazartesi gününden itibaren başlayabileceğini söyledi.

İngiliz gazetesi The Times’ta yer alan haberlerde, Hizbullah’ın Tel Aviv’i yok edebilecek füzeleri olduğu iddia edildi.

İsrail’de gerçekleştirilen üst düzey güvenlik toplantısından sonra yetkililer hem İran’dan hem Lübnan Hizbullahı’ndan gelecek her türlü karşılığa hazır olduklarını bildirdi.

İsrail medyasında yer alan haberlere göre ise, İran’ın 12-13 Ağustos’ta saldırı başlatacağı bildirildi. Buna göre, İsrail basının iddiasına göre, İran, Yahudiler için “Yıkım günü” olarak bilinen  “Tisha B’Av” üzerinden İsrail’e saldırmayı planladığını söyledi.